Młodzież, a prawo

Polskie prawo, w odniesieniu do osób młodych, posługuje się różnymi pojęciami:

• PRAWO KARNE: Nieletni – osoba, która w momencie popełnienia czynu zabronionego nie ukończyła 17. roku życia. Młodociany - osoba, która w chwili popełnienia czynu zabronionego nie osiągnęła 21. roku życia i w chwili orzekania przed sądem pierwszej instancji nie osiągnęła 24. roku życia;
• PRAWO CYWILNE: Małoletni – osoba, która nie ukończyła 18 lat i nie zawarła małżeństwa (w Polsce jeśli dana osoba zawarła związek małżeński przed ukończeniem 18 roku życia jest uznawana za osobę pełnoletnią);
• PRAWO PRACY: Młodociany – osoba, która ukończyła 16 lat, a nie ukończyła 18 lat.

Wymiar sprawiedliwości wobec nieletnich
Zgodnie z Kodeksem Karnym, za przestępstwa popełnione po ukończeniu 17 roku życia odpowiada jak osoba dorosła. Polskie prawo przewiduje również możliwość odpowiedzialności karnej za niektóre poważne przestępstwa (np. zabójstwo, spowodowanie ciężkiego uszczerbku na zdrowiu), popełnione również przez osobę, która ukończyła 15 lat.

Co do zasady, postępowanie wobec osób, które nie ukończyły 17 roku życia reguluje ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich. Stosuje się ją w zakresie:

• zapobiegania i zwalczania demoralizacji - w stosunku do osób, które nie ukończyły lat 18 – brak dolnej granicy wieku,
• postępowania w sprawach o czyny karalne - po ukończeniu lat 13, ale przed 17 rokiem życia,
• wykonywania środków wychowawczych lub poprawczych - do ukończenia 21 lat, o ile środek orzeczono przed 17 r. życia.

Postępowanie wobec nieletniego będzie toczyć się przed Sądem Rodzinnym. Warto podkreślić, że sędzia wszczynający postępowanie przeciw nieletniemu powinien kierować się przede wszystkim jego dobrem, dążąc do osiągnięcia korzystnych zmian w osobowości i zachowaniu się nieletniego oraz zmierzając w miarę potrzeby do prawidłowego spełniania przez rodziców lub opiekuna ich obowiązków wobec nieletniego, uwzględniając przy tym interes społeczny.

W zależności od wieku, Sąd Rodzinny ma możliwość zastosowania różnych środków wobec osób popełniających czyn karalny:

• poniżej 13 roku życia - popełnienie takiego czynu traktowane jest jako przejaw demoralizacji nieletniego i Sąd może zastosować środki wychowawcze, np. udzielenie upomnienia, nadzór kuratora, ustanowienie nadzoru odpowiedzialności rodziców lub opiekuna;
• osoby pomiędzy 13 a 17 rokiem życia – sąd może stosować środki wychowawcze oraz środek poprawczy (Sąd rodzinny może orzec umieszczenie w zakładzie poprawczym nieletniego, który dopuścił się czynu karalnego, jeżeli przemawiają za tym wysoki stopień demoralizacji nieletniego oraz okoliczności i charakter czynu. Stosuje się go, jeżeli inne środki wychowawcze okazały się nieskuteczne lub nie rokują resocjalizacji nieletniego.)

Małoletni w prawie cywilnym
Osoby, które ukończyły 13 lat, ale nie ukończyły 18 lat i nie zawarły związku małżeńskiego, posiadają tzw. ograniczoną zdolność do czynności prawnych. Oznacza to, że czynności prawne dokonywane przez taką osobę wymagają zgody jej opiekunów prawnych, np. rodziców. Brak takiej zgody powoduje jej nieważność. Posiadanie ograniczonej zdolności do czynności prawnych daje możliwość np.:

• zawierania umowy w drobnych, bieżących sprawach życia codziennego, np. zakupy w sklepie spożywczym,
• rozporządzania zarobkiem,
• dokonywania czynności dotyczących przedmiotów otrzymanych od opiekunów prawnych – może na przykład swobodnie rozdysponować niewielką kwotą otrzymaną od rodziców w ramach kieszonkowego,
• nawiązywania stosunku pracy (tylko osoby, które ukończyły 16 lat),
• udzielania pełnomocnictwa.

Młodociany w rozumieniu kodeksu pracy
Osoby w przedziale 16–18 lat mogą pracować, jednakże podlegają, jako młodociani, szczególnej ochronie na podstawie Kodeksu pracy, gdzie są też wymienione wymagania, które musi spełnić pracodawca i pracownik. Mają one na celu ochronę młodych ludzi przed nadmiernym obciążeniem ich organizmów, a także zapewnienie realizacji obowiązku szkolnego.
Młodocianego wolno zatrudnić jeśli:

• ukończył co najmniej ośmioletnią szkołę podstawową,
• przedstawi świadectwo lekarskie stwierdzające, że określona praca nie zagraża jego zdrowiu,
• nie będzie pracować w godzinach nadliczbowych oraz w porze nocnej.

Jeśli młodociany nie posiada odpowiednich kwalifikacji, może być zatrudniony jedynie w celu przygotowania zawodowego.

Kodeks pracy mówi także, że wykonywanie pracy lub innych zajęć zarobkowych przez dziecko do ukończenia przez nie 16 roku życia jest dozwolone wyłącznie na rzecz podmiotu prowadzącego działalność kulturalną, artystyczną, sportową lub reklamową i wymaga uprzedniej zgody przedstawiciela ustawowego lub opiekuna tego dziecka, a także zezwolenia właściwego inspektora pracy.

Lokalizacje Punktów Nieodpłatnej Pomocy Prawnej i Nieodpłatnego Poradnictwa Obywatelskiego oraz Nieodpłatnej Mediacji w Powiecie Miechowskim

I. Punkt nieodpłatnej pomocy prawnej i nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego prowadzony przez Stowarzyszenie Sursum Corda:

1. Dom Pomocy Społecznej „Dom Kombatanta” w Miechowie, ul. Szpitalna1B, pokój nr 132, od poniedziałku do środy i w piątki w godz. od 15:00 do 19:00 oraz w czwartki w godz. od 16:30 do 20:30.

II. Pozostałe punkty nieodpłatnej pomocy prawnej:

1. Bursa Szkolna w Miechowie, ul. Sienkiewicza 27a, pokój nr 9, w poniedziałek w godz. od 9:00 do 13:00, wtorek, czwartek w godz. od 10:00 do 14:00, środa, piątek w godz. od 08:00 do 12:00

Harmonogram pracy punktów na terenie Powiatu Miechowskiego dostępny również na stronie: bip.malopolska.pl/nieodplatna-pomoc-prawna

W każdym z powyżej wskazanych punktów realizowana jest także nieodpłatna mediacja.

Kto może skorzystać z systemu nieodpłatnych świadczeń
Z nieodpłatnej pomocy skorzystać może każda osoba fizyczna, po podpisaniu w puncie pomocy oświadczenia, że nie jest w stanie ponieść kosztów odpłatnej pomocy prawnej.
Od 16 maja 2020 r. z nieodpłatnych świadczeń mogą korzystać także osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą, niezatrudniające innych osób w ciągu ostatniego roku (także w zakresie tejże działalności). Warunkiem uzyskania pomocy w takim przypadku jest złożenie dodatkowego oświadczenia, że osoba prowadząca jednoosobową działalność nie zatrudniała innych osób w ciągu ostatniego roku.
Kobiecie, która jest w ciąży udzielanie pomocy prawnej odbywa się poza kolejnością.

Rejestracja na wizyty
W celu uzyskania pomocy w punkcie nieodpłatnej pomocy prawnej i nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego należy dokonać wcześniejszej rejestracji.
Rejestracja na wizyty odbywa się pod numerem telefonu: (41) 382 11 23, od poniedziałku do piątku w godz. 9:00 – 13:00.

Praca punktów w czasie stanu epidemii wywołanego koronawirusem
UWAGA!!! Od dnia 1.11.2021 r. do odwołania nieodpłatna pomoc prawna oraz nieodpłatne poradnictwo obywatelskie są udzielane za pomocą środków komunikacji na odległość (telefon, e-mail itp.). Więcej informacji uzyskasz pod wskazanym powyżej numerem telefonu.