Nie lekceważ ukąszenia kleszcza! Jak rozpoznać zakażenie boreliozą? Gdzie zgłosić się po pomoc?

Borelioza to choroba bakteryjna. Niewielki odsetek kleszczy jest jej nosicielami i nie każdy kontakt z zakażonym kleszczem powoduje zachorowanie, ale jeśli borelioza się rozwinie, może prowadzić do poważnych powikłań. Choroba może rozwijać się w ciągu miesięcy, a nawet lat. Bezwzględnie trzeba ją leczyć. Dlatego już pierwsze objawy wymagają antybiotykoterapii.

Nieleczona borelioza może prowadzić do wielu groźnych powikłań neurologicznych, zaburzeń serca czy chorób stawów. Konieczny może być pobyt w szpitalu i rehabilitacja.

W ciągu 1-6 tygodni w miejscu ugryzienia przez kleszcza może się pojawić:

• rumień wędrujący - zmiana o kształcie owalnym, która w miarę upływu czasu powiększa się (na ogół ma kształt obrączkowaty, czasami może mieć inną postać lub w ogóle nie wystąpić),
• gorączka,
• zmęczenie,
• bóle głowy,
• uczucie rozbicia.

Uważnie obserwuj samopoczucie i wygląd skóry po ugryzieniu. Samoistne zniknięcie rumienia wędrującego nie oznacza wyzdrowienia.

Zdecydowanie rzadszą, ale bardziej niebezpieczną chorobą przenoszoną przez kleszcze jest wirusowe kleszczowe zapalenie mózgu. W 2023 r. zachorowało niespełna 700 osób, z czego ponad 80% wymagało hospitalizacji. W przypadku tej choroby zalecane jest szczepienie. Aby skutecznie ochronić się przed zakażeniem konieczne jest przyjęcie 3 dawek szczepienia pierwotnego oraz dawek przypominających co 3-5 lat. Zaszczepienie zimą lub wczesną wiosną zapewnia ochronę już od początku aktywności kleszczy. Za szczepionkę pacjent musi zapłacić, natomiast jej podanie jest bezpłatne w gabinecie lekarza POZ.

Jeżeli znajdziemy kleszcza wkłutego w skórę - należy go usunąć jak najszybciej. Im dłużej ma on kontakt z krwią człowieka, tym większe jest ryzyko zakażenia. Znaczący wzrost ryzyka zakażenia bakterią przenoszoną przez kleszcze pojawia się po 36 godzinach od momentu wkłucia.

W aptekach są dostępne narzędzia do bezpiecznego i skutecznego usuwania kleszczy. Wszystkie z nich gwarantują bezpieczne uchwycenie kleszcza bliżej skóry i wyciągnięcie go. Po usunięciu kleszcza należy umyć i zdezynfekować skórę.

Porady lekarza POZ mogą wymagać sytuacje, w których:

• wystąpiło zaczerwienie i/lub obrzęk w miejscu wkłucia i/lub wokół niego po całkowitym lub niecałkowitym usunięciu kleszcza (w sytuacjach, gdy pozostał duży fragment),
• wystąpiły nagłe i inne poważne objawy: wysoka gorączka, nudności i wymioty, bóle głowy lub objawy neurologiczne.

• unikaj spacerów porośniętymi brzegami rzek, wśród wysokich traw - to naturalne środowisko bytowania kleszczy,
• załóż wysokie buty, długi rękaw i długie spodnie, zadbaj o nakrycie głowy,
• stosuj środki odstraszające kleszcze, np.: kremy, aerozole,
• po spacerze wytrzep odzież, aby usunąć kleszcze, które nie zdążyły się wkłuć w skórę i obejrzyj całe ciało, zwracając szczególną uwagę na okolice brzucha, piersi, pachwin i kolan - to częste obszary ukąszeń kleszczy.